Trong chuyến công tác giám sát thường niên tiến hành vừa qua về tình hình thực hiện Dự án nâng cấp đô thị Việt Nam tại Nam Định, Đoàn công tác của Ngân hàng thế giới (WB) đã đánh giá cao việc thực hiện dự án cả về tiến độ triển khai, tiến độ giải ngân và chất lượng các công trình. Bà Nguyễn Thị Hoa, Trưởng đoàn, Chủ nhiệm dự án cho biết: “So với 4 thành phố triển khai dự án nâng cấp đô thị từ nguồn vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB), Nam Định đang dẫn đầu về chất lượng, tiến độ thực hiện các gói thầu, trong đó nhiều gói thầu hoàn thành trước thời hạn. Đây là yếu tố để WB tiếp tục cung ứng vốn tiếp tục đầu tư, nâng cấp thành phố”. Đạt được kết quả trên là do Thành phố Nam Định đã có cơ chế huy động cộng đồng tham gia giám sát thi công, từ đó nâng cao chất lượng công trình cũng như huy động sự đóng góp của nhân dân vào việc nâng cấp thành phố.

Dự án nâng cấp đô thị do WB tài trợ đối với 4 Thành phố: Nam Định, Cần Thơ, Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh triển khai từ năm 2002 có tổng vốn lên tới 420 triệu USD, với mục tiêu là nâng cấp hạ tầng các khu dân cư thu nhập thấp. Đối với Thành phố Nam Định, đây là dự án lớn nhất từ trước đến nay với số vốn tài trợ lên tới trên 49 triệu USD. Ngay năm 2008, một số gói thầu, thi công nâng cấp đô thị khu Văn Miếu hoàn thành đã tạo chuyển biến đột phá về điều kiện sống cho các hộ dân ở đây. Chị Lê Thị Lan (ngõ 40B, Phán Chương B, Văn Miếu) cho biết: “Các hộ ở Văn Miếu chủ yếu là công nhân dệt, may và lao động tự do, mức sống rất thấp, vẫn phải sử dụng nhà vệ sinh công cộng, đường ngõ thấp, cứ mưa là ngập. Dự án nâng cấp đô thị thực sự cải thiện chất lượng cuộc sống cho chúng tôi!”. Đến nay, trong tổng số 16 gói thầu nâng cấp cơ sở hạ tầng có tổng trị giá trên 8,1 triệu USD, nhiều gói thầu đã hoàn thành trước thời hạn. Cụ thể, 11 gói thầu xây lắp đã hoàn thành và 4 gói thầu khác đã hoàn thành khoảng 95% khối lượng. Tổng số vốn giải ngân đạt xấp xỉ 53% vốn gốc và vốn bổ sung, đứng đầu trong 4 địa phương được hưởng dự án. Mức giải ngân dự kiến đạt khoảng 65% trong 6 tháng tiếp theo. Trên địa bàn Thành phố Nam Định, cùng với các khu dân cư ở phường Văn Miếu, có 26 khu dân cư thu nhập thấp đã được nâng cấp, trong đó hơn 20.100 hộ dân được hưởng lợi và về đường sá, đấu nối với hệ thống thoát nước được nâng cấp và các điều kiện về hạ tầng. Ngoài ra, gần 11.300 hộ được vay vốn, trong đó 9.975 hộ được vay vốn cải tạo nhà ở và 794 hộ được vay vốn phát triển kinh tế…

Điểm nổi bật trong thực hiện dự án trên là Thành phố Nam Định đã áp dụng hiệu quả cơ chế huy động người dân tham gia giám sát thi công. Đồng chí Vũ Văn Lai, Chủ tịch UBND phường Văn Miếu cho biết: “Theo chỉ đạo của thành phố, ở từng công trình, từng hạng mục đều có sự tham gia quản lý, giám sát thi công của nhân dân”. Ở các phường, tổ dân phố triển khai dự án đều thực hiện tốt cơ chế này đã không chỉ giúp các công trình được đảm bảo tiến độ, chất lượng mà còn tạo ra hiệu ứng trực tiếp là thái độ ủng hộ của nhân dân trong toàn bộ các khâu, các bước triển khai dự án. Bà Trần Thị Tươi, tổ dân phố số 3, phường Trường Thi cho biết: “Vì có đại diện của dân tham gia giám sát công trình nên các hộ dân trong tổ bảo nhau tự giác đóng góp kinh phí theo quy định và cùng sớm giao đất khi giải phóng mặt bằng để thi công”. Theo kiểm tra của WB, đóng góp của cộng đồng hiện đang được thu đúng kế hoạch và kịp thời. Sự tham gia giám sát thi công của cộng đồng đã góp phần cải thiện chất lượng công trình. Đối với giai đoạn 1 của hạng mục 2 (gồm 7 gói thầu xây lắp, 1 gói thầu tư vấn giám sát thi công và 1 gói thầu tư vấn chuẩn bị giai đoạn 2), nhìn chung tất cả các hợp đồng đã được thực hiện nhanh chóng, trong đó 5 gói thầu đã hoàn thành và 2 gói thầu đã hoàn thành trên 30% khối lượng. Đối với giai đoạn 2 của hạng mục này (gồm 6 gói thầu xây lắp và 3 gói thầu tư vấn giám sát), 1 gói thầu xây lắp đã hoàn thành và các gói thầu xây lắp khác đang được triển khai thi công. Đối với hạng mục 5 (Chương trình vốn vay cải tạo nhà ở), đến nay quỹ quay vòng đã triển khai thực hiện trên 20 phường nội thành Thành phố Nam Định. Lãi suất và hoàn vốn gốc được thực hiện theo đúng kế hoạch và tỷ lệ hoàn trả vốn đạt gần 100%. Đoàn công tác của WB cũng đánh giá cao về quản lý tài chính. Về thực hiện đấu thầu mua sắm đã có cải thiện lớn trong tiến độ đấu thầu, góp phần quan trọng vào tiến độ thực hiện dự án chung của Nam Định. Về môi trường, người dân Nam Định và các đơn vị thi công dự án đã chú ý đến các vấn đề môi trường trong quá trình thi công. Các nhà thầu đã có nhiều cố gắng thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường và tuân thủ các quy định an toàn lao động.

Ban Quản lý Dự án cho biết, chính từ việc đẩy nhanh tiến độ, nhiều gói thầu hoàn thành trước thời hạn hợp đồng và thực hiện tiết kiệm trong đấu thầu, đến nay dự án đã có số tiền tiết kiệm đạt tới 6,5 triệu USD. UBND tỉnh đã đề nghị với WB dùng số tiền tiết kiệm 6,5 triệu USD trên để đầu tư cho 11 hạng mục khác tại thành phố. Như vậy, không chỉ hoàn thành nhiệm vụ cải thiện bộ mặt đô thị, Dự án nâng cấp đô thị tại tỉnh ta còn có vai trò thúc đẩy đối với các dự án khác tại Thành phố Nam Định và tác động trực tiếp đến kết quả thực hiện nhiệm vụ nâng cấp Thành phố Nam Định lên đô thị loại I trực thuộc tỉnh vào năm 2012./.

Hoàng Long